Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2007

Η φωτεινότερη έκρηξη υπερκαινοφανούς αστέρα

Καλλιτεχνική εικόνα της έκρηξης του υπερκαινοφανούς SN 2006gy.
(© NASA)

Η φωτεινότερη μέχρι σήμερα έκρηξη υπερκαινοφανούς αστέρα παρατηρήθηκε πρόσφατα με το τηλεσκόπιο ακτίνων-X του δορυφόρου Chandra αλλά και από πολλά επίγεια τηλεσκόπια. Αυτή η έκρηξη ήταν περίπου 100 φορές πιο ενεργητική από μια τυπική έκρηξη υπερκαινοφανούς, γεγονός από το οποίο οι ειδικοί συνεπάγουν ότι ο αρχικός αστέρας είχε μάζα περίπου 150 ηλιακές μάζες. Οι αστρονόμοι ονόμασαν αυτόν τον υπερκαινοφανή αστέρα με τον κωδικό SN 2006gy και υπολογίζουν ότι οι πρώτοι αστέρες στο αρχέγονο σύμπαν είχαν παρόμοια μάζα με αυτόν. Η έκρηξη αυτή μπορεί να μας διδάξει πολλά για το πως οι αστέρες πρώτης γενεάς ολοκλήρωσαν την ζωή τους και καταστράφηκαν μιας και η ανακάλυψη του συγκεκριμένου υπερκαινοφανούς έδειξε ότι ο θάνατος παρόμοιων αστέρων είναι τελείως διαφορετικός από αυτόν που προβλέπουν οι θεωρητικές μελέτες.
Οι παρατηρήσεις από το δορυφόρο ακτίνων-X επέτρεψαν στην επιστημονική ομάδα που έκανε την παρατήρηση να αποκλείσει ένα πιθανό σενάριο για το τι οδήγησε στην έκρηξη του υπερκαινοφανούς. Συγκεκριμένα, το σενάριο ανέφερε ότι ένας λευκός νάνος με μάζα λίγο μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου μας, συνοδευόμενος από έναν άλλο μεγαλύτερο αστέρα, εξερράγη σε ένα πυκνό και πλούσιο σε υδρογόνο περιβάλλον. Αν είχε όμως συμβεί κάτι τέτοιο, θα έπρεπε, σύμφωνα με τους ειδικούς, η έκρηξη του υπερκαινοφανούς να είναι 1000 φορές φωτεινότερη στις ακτίνες-X από αυτή που ανίχνευσε ο Chandra, γεγονός που συνηγορεί στο ότι η έκρηξη προέρχεται από το θάνατο ενός απομονωμένου αλλά εξαιρετικά μεγάλου αστέρα.
Η έκρηξη του SN 2006gy είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα και τοποθετείται στον γαλαξία NGC 1260, περίπου 240 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο αστέρας Eta Carinae που βρίσκεται στο γαλαξία μας και σε απόσταση 7500 έτη φωτός μακριά από μας, θα εκραγεί κάποια στιγμή σαν υπερκαινοφανής. Μια τέτοια έκρηξη θα μπορούσε να είναι η πιο θεαματική που έχει δει ο σύγχρονος πολιτισμός.
http://www.astro.noa.gr/journal/News/journal_newsin_brightest_supernova.htm

Κρόνος

Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών Η εικόνα αυτή του Κρόνου, που προέρχεται από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, έχει επεξεργαστεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αναδεικνύει ρεαλιστικά τα «σωστά» χρώματα του πλανήτη. Οι διαφορετικές ζώνες χρώματος που παρατηρούνται οφείλονται στις υφιστάμενες διαφορές των νεφών, τα οποία καλύπτουν το δεύτερο μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού μας Συστήματος.
[φωτογρ: Hubble Heritage Team (AURA/STScI/NASA/ESA)].
http://www.eugenfound.edu.gr/portal/gr/69/32/25753/19/1/showlistdocbullets.html
http://www.nineplanets.org/saturn.html

Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2007

ΑΡΗΣ

Ο Άρης είναι πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος. Είναι ο τέταρτος κοντινότερος πλανήτης στον Ήλιο και ο δεύτερος πιο κοντινός πλανήτης στη Γη (ο πιο κοντινός πλανήτης στη Γη είναι η Αφροδίτη). Λέγεται και «κόκκινος πλανήτης» εξαιτίας του χρώματος που παρουσιάζει και που οφείλεται σε οξείδια σιδήρου στην επιφάνειά του. Περιβάλλεται από λεπτή ατμόσφαιρα με πίεση περίπου στο ένα χιλιοστό αυτής της Γης. Έχει δύο μικρούς δορυφόρους: τον Φόβο και τον Δείμο. Ο Άρης είναι γνωστός ήδη από την προϊστορία, καθώς και ο πρώτος που παρατηρούμενος με οπτικό τηλεσκόπιο αποκάλυψε, λόγω εγγύτητας, τα γενικά χαρακτηριστικά της μορφολογίας του, τα οποία θεωρήθηκε -σωστά ως ένα βαθμό- ότι είναι παρόμοια με αυτά της Γης. Η ομοιότητα αυτή έδωσε βάση αφενός σε μια εκτεταμένη συζήτηση για την ύπαρξη ζωής σε αυτόν, αφετέρου σε σκέψεις μελλοντικής αποίκισής του. Ακόμα, είναι εύκολα προσεγγίσιμος από τις εξερευνητικές μας διαστημοσυσκευές, καθώς ένα ταξίδι προς τον Κόκκινο Πλανήτη απαιτεί χρόνο περίπου έξι μηνών. Για τους λόγους αυτούς ο Άρης είναι ο καλύτερα εξερευνημένος πλανήτης έως σήμερα.